Sunday 9 November 2008

Francis Bacon @ TATE Britain






Η έκθεση αυτή είναι από τις καλύτερες που έχω δει. Όχι λόγω ιδιαίτερης αγάπης στον Bacon αλλά, επειδή όλη η εμπειρία ήταν έντονη και ενίοτε επώδυνη. Είναι τόσο σπάνιο να νιώθεις τόσα πράγματα που να θες να σταματήσεις να βλέπεις για λίγο γιατί δεν αντέχεις.


Το πρώτο πράγμα που καταλαβαίνεις είναι ότι ο Bacon έβλεπε τον άνθρωπο σαν ένα ακόμη ζώο, και το σώμα μας, σαν απλό κρέας. Σαν άθεος, πίστευε στις φυσικές ορμές του ανθρώπου, χωρίς την παρέμβαση των θρησκευτικών ή κοινωνικών επιταγών. Έβλεπε τη ζωή χωρίς θεό σαν μια ζωή κυριευμένη από φυσικές ορμές και εγκατάλειψη από τη μία, και έλλειψη ελπίδας από την άλλη.




Στο πρώτο κομμάτι της έκθεσης, οι πίνακες απεικονίζουν πορτραίτα ανθρώπων παραμορφωμένα και να μοιάζουν με ζώα, γυμνά που δείχνουν τη θνητή μας φύση, και πίνακες που απεικονίζουν ανθρώπους να φωνάζουν.




Στο δεύτερο τμήμα, μεγάλη έμφαση έχει δωθεί στις σπουδές πάνω στο πορτραίτο του Πάπα Ινοκέντιου Χ', του Velazquez. Ο Bacon χρησιμοποίησε το πορτραίτο αυτό για να δείξει τον Πάπα είτε μέσα σε κλουβί, είτε με τη μορφή του να χάνεται και να φωνάζει, θέλοντας να δείξει την ανασφάλεια της εξουσίας.


Στα επόμενα πορτραίτα, τα έργα αρχίζουν να γίνονται πιο προσωπικά. Τα περισσότερα αφορούν σπουδές σε πορτραίτα με κυρίαρχο το μπλε χρώμα. Οι μορφές συνεχίζουν να φωνάζουν, σε μια εποχή που ο Bacon επηρεαζόταν από τον Ψυχρό Πόλεμο που απειλούσε μια ήδη ευάλωτη ήπειρο, και την ομοφυλοφιλία του, σε μια εποχή που ήταν ακόμη παράνομη. Η μορφή παραπάνω παραμένει κοινή σε όλη τη σειρά με τους μπλε πίνακες, πάντα απομωνομένη. Τα γυαλιά που φοράει η μορφή του πίνακα δε, είναι αναφορά στο θωρηκτό Ποτέμκιν, στη δασκάλα που δολοφονείται σε μια σκηνή της ταινίας.


Το παράδοξο παραμένει η εμμονή του με τις εικόνες της σταύρωσης. Ωστόσο για τον Bacon η σταύρωση ήταν μια κόμη περίπτωση για να δείξει τις ομοιότητές μας με τα ζώα, χωρίς την σημειολογία της σταύρωσης στη θρησκεία.


Τα τέλη της δεκαετίας του 1950 τον βρίσκουν να ταξιδεύει και να πειραματίζεται με νέες τεχνικές, που τον οδηγούν στη δημιουργία ενός πορτραίτου του Van Gogh, το μόνο που χρακτηρίζεται από έντονα χρώματα.


Το πιο έντονο δωμάτιο ήταν αυτό που έχει τους πίνακες που είναι αφιερωμένοι στον εραστή του, George Dyer που αυτοκτόνησε δύο μέρες πριν από την πρώτη έκθεση του καλλιτέχνη στο Grand Palais του Παρισιού. Ο Bacon κινούμενος από τύψεις και θλίψη δημιούργησε πορτραίτα και τρίπτυχα (που τόσο αγαπούσε- έδειχναν το πάθος του και την επιθυμία του να δημιουργήσει ταινίες). Τα χρώματα παραμένουν σκούρα στο φόντο, σαν μια σκοτεινή άβυσσο, ενώ η μορφή έχει ζωηρό ροζ χρώμα, διαφορετικό από τον σύνηθη τρόπο που απεικόνιζε τον Dyer στην αρχή της γνωριμίας τους- χωρίς έλεγχο, θλιβερό, αλλά με αγάπη.


Η σχέση τους αυτή, έχει επηρεάσει βαθιά το έργο του, όχι μόνο λόγω της επίδρασης του Dyer πάνω του αλλά και γιατί μια τέτοια σχέση ήταν λιγότερη ανοιχτή τη δεκαετία του 1960 που γνωρίστηκαν.


Η μεγάλη του αγάπη, η ποίηση απεικονίζετα σε ένα τρίπτυχο εμπνευσμένο από την Ορέστεια. Το πρώτο κομμάτι δείχνει τις Ερυνίες, το δεύτερο τον δολοφονημένο Αγαμέμνονα, ενώ τον τρίτο τον Ορέστη, σαν νικητή μα και σαν ηττημένο, με το μισό του σώμα στο φως, και το άλλο να περνάει μια πόρτα προς ένα σκοτεινό δωμάτιο.

6 comments:

mahler76 said...

είσαι τυχερός που μπορείς να βλέπεις τέτοιες εκθέσεις.
Καλή σου μέρα.

tovenito said...

έχω δει την ταινία με τον ντάνιελ κρεγκ στο ρόλο του εραστή, αν θυμάμαι καλά. και ναι συμφωνώ κι εγώ, ζηλεύω που έχεις τέτοιες εκθέσεις μές στα πόδια σου

Ο Μικρός Ναυτίλος said...

mahler, αυτά είναι τα καλά του Λονδίνου I reckon. Μεταξύ άλλων τουλάχιστον. αλλά η αλήθεια είναι πως χαίρομαι που μπορώ να βλέπω κατι τέτοια πράγματα, μεταξύ μας, they keep me sane.

Ο Μικρός Ναυτίλος said...

tovenito, όντως ο Craig έπαιζε.

είναι καλή εποχή πάντως για ταξίδια στο Λονδίνο, εδώ που τα λέμε.

και ναι, καλό είναι που υπάρχουν οι εκθέσεις, ξεχνάω και διάφορα (λέμε τώρα).

τις καλημέρες μου.

Antoine said...

Δεν έχω δει ποτέ Μπέικον από κοντά... είσα πολύ τυχερός!

Ο Μικρός Ναυτίλος said...

antoine κι εμένα η πρώτη φορά ήταν. ήταν πραγματικά πολύ καλή έκθεση. αν και κάπως επώδυνη..